Van Oordelende Otte naar Compassie
De innerlijke criticus – we kennen die allemaal. Het stemmetje in je hoofd dat zich vaak negatief uitlaat over anderen, situaties én vooral over onszelf. Het vertelt je wat je niet goed genoeg doet, dat je moet veranderen, harder moet werken of beter moet presteren.
Grappig genoeg vroeg iemand mij gisteren of mijn innerlijke criticus een naam had. Bij deze heb ik die gedoopt tot: Oordelende Otte. Het is een ongenode gast die vaak opduikt wanneer ik in een periode van persoonlijke groei zit, en die krijgt het voor elkaar om me onzeker te maken, te verlammen of zelfs uit balans te brengen. In deze blog wil ik mijn ervaring delen over hoe ik de innerlijke criticus herken, hoe ik ermee omga, en hoe lichaamsgerichte praktijken zoals Shiatsu, Ademwerk en Yoga mij helpen om weer in mijn kracht te komen. Een tipje van de sluier: toestaan, omarmen en erdoorheen bewegen/voelen.
Wat is de Innerlijke Criticus?
De innerlijke criticus is een psychologisch concept dat verwijst naar de stem in je hoofd die je constant beoordeelt, bekritiseert of ondermijnt. Deze stem ontstaat vaak door opvoeding, culturele normen of persoonlijke ervaringen, en is bedoeld als een beschermingsmechanisme. In sommige gevallen kan de innerlijke criticus je aansporen om te streven naar groei en verbetering, maar wanneer deze stem te dominant wordt, kan die doorslaan in perfectionisme, angst of overmatige zelfkritiek. Het kan het gevoel geven dat je nooit goed genoeg bent, waardoor je jezelf voortdurend in twijfel trekt.
Oordelende Otte: Een Ongenode Gast
Sinds de laatste keer dat ik schreef, is er veel gebeurd in mijn persoonlijke ontwikkeling. In november organiseerde ik mijn eigen droomretraite FALLING INTO PEACE samen met Saara van Alysa Yoga, en sindsdien ben ik twee keer op retraite geweest: één keer voor een plantmedicijnweekend in Duitsland en één keer voor een bhakti yoga retraite op de Veluwe. Deze hoge retraite-dichtheid was niet zo gepland, maar het kwam op mijn pad en ik besloot erop in te gaan.
Tijdens het plantmedicijnweekend, waar ik mijn intentie had gezet om meer te leren over onvoorwaardelijke liefde, werd ik opnieuw geconfronteerd met mijn innerlijke criticus. Oordelende Otte was daar, niet als een vreemdeling, maar als een oude bekende die ik inmiddels goed kende. Otte en ik hadden al eerder een helse reis ondernomen tijdens mijn verblijf bij The Temple of the Way of Light in de Peruaanse Amazone vorig jaar. Ondanks dat het een bekende is, was het nog steeds een uitdaging om met die op reis te gaan. Ondanks de destijds ontvangen aanmoedigingen (die weer van Boeddha komen) om de innerlijke criticus te verwelkomen en er zelfs een kopje thee mee te drinken, kon ik Otte in eerst instantie maar moeilijk omarmen.
Het Verhaal van Boeddha en Mara: Een Oproep tot Acceptatie
Het idee om de innerlijke criticus te “bevrienden” klinkt misschien vreemd, maar dit advies komt uit een verhaal dat ik vorig jaar in The Temple leerde kennen. Het is het verhaal van Boeddha en Mara. Mara, de demon van twijfel, angst en verlangen – in feite, symbool voor de innerlijke criticus – probeerde Boeddha te verleiden en uit balans te brengen toen hij onder de Bodhiboom zat op zoek naar verlichting. Maar Boeddha deed iets heel bijzonders: in plaats van te vechten tegen Mara, legde hij zijn hand op de aarde en erkende hij Mara’s aanwezigheid. Boeddha verwelkomde de demon, en zelfs toen hij uiteindelijk verlichting bereikte, bleef Mara soms weer terugkeren. Maar in plaats van Mara als een vijand te zien, nodigde Boeddha hem uit voor thee.
Ik moest aan dit verhaal denken toen ik onlangs opnieuw geconfronteerd werd met mijn eigen innerlijke criticus. In plaats van te proberen Otte te verslaan, besloot ik die ruimte te geven om aanwezig te zijn. Wat ik ontdekte, is dat door diens aanwezigheid te erkennen en te accepteren, ik niet langer in een gevecht hoefde te staan. Dit bleek de eerste stap naar een vriendschappelijke relatie met mijn innerlijke criticus.
Herken je Innerlijke Criticus
De innerlijke criticus manifesteert zich op verschillende manieren. Misschien herken je het wel: dat stemmetje dat altijd zegt dat je niet genoeg doet, dat je niet goed genoeg bent, of dat je faalt. Het kan subtiel zijn, of juist heel luid. En het houdt niet op. Gedachten als “Ik moet harder werken”, “Ik ben niet goed genoeg”, “Ik kan het niet”, of “Ik verdien dit niet” blijven wellicht door je hoofd razen. Oorzaak hiervan kunnen angst, onzekerheid, trauma, kritische opvoeders, controledrang of zelfs perfectionisme zijn – allemaal aspecten die ik herken bij de mensen die ik begeleid in mijn praktijk.
De Innerlijke Criticus als Spiegel en Leraar
De afgelopen weken werd zelf ik vrijwel continu geplaagd door mijn Oordelende Otte. Ik zal eerlijk bekennen: het was afzien. Het begon allemaal tijdens het plantmedicijnweekend, waar ik geconfronteerd werd met mijn interne kritiek. Normaal gesproken gebeurt dit op een onbewust niveau, waardoor ik de aanwezigheid en invloed van Otte niet altijd direct opmerk. Maar nu stond Otte volop in mijn gezichtsveld. Niet meer te ontkennen. Ik werd me intens bewust van diens constante aanwezigheid en de negatieve invloed die die had op mijn gedachten en gevoelens. Het leek wel een oneindige stroom van gedachten die maar doorgingen. Bovendien was de externe kritiek die ik op anderen projecteerde in werkelijkheid vooral mijn eigen interne kritiek. Deze stem richtte zich op de delen van mezelf die ik niet mocht toestaan of die ik niet onvoorwaardelijk kon omarmen – de aspecten van mezelf die ik als onacceptabel beschouwde of waar ik niet van kon houden.
Afgelopen weekend was ik op de yogaretraite en ook daar werd ik weer geplaagd door Oordelende Otte. De angsten over niet goed genoeg zijn, financiële zorgen, en het gevoel dat ik ‘het’ niet verdien, staken de kop op. Belemmerende overtuigingen kwamen steeds weer naar boven. Tijdens een stiltewandeling begon het me te dagen: ik probeerde mezelf eruit te denken, mijn angsten weg te denken. Maar dat gaat niet. Rationeel weet ik dat ik goed genoeg ben, financieel in orde ben en dat ik ‘het’ verdien. Toch voelde ik het niet op een diepere laag. En je kan je gevoel niet rechtpraten. Wat je wel kunt doen, is het erkennen, het toestaan en het volledig doorvoelen. Dat is waar mijn werk over gaat.
Dat is precies wat ik met Shiatsu, Ademwerk en Yoga probeer te bewerkstelligen voor mijn cliënten. Zoals Michael Brown in zijn boek The Presence Process herhaaldelijk zegt: “The only way out is through” en “DROP THE STORY”. Laat het verhaal los van: “Ik ben niet goed genoeg, want… ik verdien dit niet, want… ik heb pijn, want…” En voel de fysieke sensaties en de emoties die daaronder liggen. In mijn geval was dat de angst zelf. Ik voelde de angst, omarmde haar, liet haar er zijn, en hield mezelf vast zoals ik een bang kindje zou vasthouden. Daar kwam de eerste verlichting. De volgende stap was om de pijn die gepaard ging met die angst te voelen. In mijn geval was dat de lage rugpijn die twee jaar geleden begon. Het was het begin van een lang, zowel frustrerend als mooi proces naar binnen, naar delen van mij die diep verborgen lagen en waar ik niet gemakkelijk of graag naartoe ga. Maar daar mocht steeds weer een laagje vanaf vallen, tot het gisteren leek open te breken.
De Invloed van de Innerlijke Criticus op Lichaam en Geest
Oordelende Otte had niet alleen invloed op mijn gedachten, maar ook op mijn lichaam. Tijdens de afgelopen weken merkte ik dat de innerlijke criticus zich niet alleen uit in mijn gedachten, maar ook in fysieke spanningen. Ik voelde bijvoorbeeld constante spanning in mijn schouders, een knoop in mijn buik en een strak diafragma. Toen ik verder ging met mijn eigen Ademwerk beoefening, merkte ik dat mijn ademhaling oppervlakkig was en dat ik moeite had met diep inademen. Ik merkte op dat ik me niet volledig kon ontspannen, en dat dit te maken had met de innerlijke kritiek die ik mezelf oplegde.
Tijdens Shiatsu- en Ademwerksessies merk ik vaak dat veel van mijn cliënten vergelijkbare lichamelijke spanningen ervaren als gevolg van hun innerlijke criticus – vooral in gevallen van overspannenheid, burn-out, depressie, laag zelfbeeld, angststoornissen. Gedachten van zelftwijfel, perfectionisme of angst kunnen zich letterlijk vastzetten in het lichaam. Deze mentale spanning en fysieke ongemakken vinden hun oorzaak vaak in emotionele blokkades. De kracht van Shiatsu en Ademwerk ligt in het feit dat het je helpt om deze blokkades los te laten en meer ontspanning te creëren in je lichaam en geest.
De Kracht van Voelen: Het Doorbreken van Oude Pijn
Terug naar het moment waarop het gisteren leek open te breken. Aan het einde van de yogales lag ik in een zachte twist en voelde ik de fysieke beperking en pijn in mijn onderrug. Toen kwam de onderliggende pijn als een vlaag omhoog, en ik liet het komen. Ik gaf me volledig over aan de intensiteit ervan. Het voelde als een bodemloze put van pijn en verdriet die zich voor mijn ogen opende, en ik gaf me eraan over. Ik heb het gevoeld tot aan de bodem, gaf het mijn volledige, onverwoorde aandacht en liefde. Het was intens en diep. Maar daarna kwam er opluchting, ruimte en ontspanning. Mijn onderrug? Die voelt lichter, al ga ik niet beweren dat de pijn (al) weg is, want het lichaam bestaat uit trage materie die tijd nodig heeft om te reageren op energetische verschuivingen en emotionele releases. Maar ik kan je wel vertellen dat het totaal anders voelt, dat er iets in beweging is gezet. En ik voel me 30 kilo lichter. De vicieuze cirkel van angstige gedachten is doorbroken en ik sta weer (meer) in mijn centrum.
Dit brengt me terug bij de innerlijke criticus die me probeerde te beschermen van deze oude pijn die ergens diep in mij lag opgeslagen. Wat de pijn precies betekende? Ik weet het niet, en het mooie is: dat hoeft ook niet. Lichaamsgericht werken – zoals met Shiatsu, Ademcoaching en Yoga – gaat precies over dat: het lichamelijke, somatische, viscerale. Het hoeft niet (altijd) in mentale concepten te worden gevat. De verleiding om het intellectueel te begrijpen ligt altijd op de loer, maar als je dat doet, loop je het risico om niet echt te voelen. Het gaat erom de pijn en emoties volledig te ervaren, zonder ze in een verhaallijn te stoppen. Enkel voelen, zonder oordeel of verklaring. Dat is de essentie van het proces.
Hoe Shiatsu en Ademwerk Kunnen Helpen bij de Innerlijke Criticus
De praktische oplossing die ik heb gevonden voor het verwelkomen van de innerlijke criticus, is door middel van lichaamsgericht werken, zoals Shiatsu en Ademwerk. Tijdens een Shiatsu-sessie focus ik me op de energetische blokkades die ontstaan door de spanningen die de innerlijke criticus veroorzaakt. Gerichte aanraking helpt om die spanning los te laten, waardoor er weer ruimte komt om lichaam en geest in balans te brengen.
Ademwerk is een essentieel hulpmiddel in dit proces. Door bewust verbonden en diep adem te halen, leer je de grip van de innerlijke criticus los te laten en ruimte te scheppen voor mildheid en compassie. Tijdens een Ademwerksessie begeleid ik je in het verbinden met je ademhaling, waardoor je dieper contact maakt met je emoties. Samen richten we ons op diepe, vloeiende ademhalingen die spanning in het middenrif en de buik helpen loslaten, zodat je meer ruimte en ontspanning in je lijf en hoofd kunt ervaren.
De Wegwijzer: Van Zelfkritiek naar Zelfcompassie
De moraal van mijn verhaal is simpel, maar krachtig: erken jouw innerlijke criticus en voel wat eronder zit. Die innerlijke stem die zich vaak laat gelden in momenten van twijfel, angst en onzekerheid, is niet iets om te veroordelen of te negeren. Integendeel, het is essentieel innerlijk werk om deze criticus te omarmen, te begrijpen en te bevrienden. Door bewust te werken met je innerlijke criticus, door je emoties te doorvoelen en door compassie te oefenen, voel je je steeds meer in je kracht staan. En dat is iets waar ik ook mijn cliënten mee help: ze ondersteunen in het vinden van balans, ruimte en zachtheid door middel van Shiatsu en Ademwerk.
Het gaat niet om kracht en doorzettingsvermogen, zoals we vaak denken, maar om compassie. Compassie voor jezelf, voor de delen die in de schaduw staan en die zich niet altijd in het volle licht van de liefde en acceptatie mogen tonen. Deze criticus is namelijk vaak diepgeworteld, gevormd door je ervaringen, je overtuigingen en de manier waarop je met jezelf omgaat. Het is subtiel en het vraagt nuance om te begrijpen hoe deze criticus werkt. Wat zijn de oorsprongen? Welke onbenoembare angsten liggen eronder? Wat heb jij geleerd over jezelf en wat mag losgelaten worden? Het vraagt moed om echt te voelen wat eronder zit. En die moed is precies wat je nodig hebt om je verder te ontwikkelen en te helen. Het is precies daar, onder de lagen van angst, onzekerheid en zelfkritiek, waar de ruimte voor groei ligt.
De innerlijke criticus is vaak niet enkel een obstakel, maar ook een gids. Die wijst je op de plekken waar je nog niet volledig kunt omarmen wie je bent, de delen van jezelf die nog aandacht nodig hebben. Door met compassie en geduld naar deze stem te luisteren, kun je de weg naar persoonlijke groei en transformatie verder bewandelen. De vicieuze cirkel van zelfkritiek kan plaatsmaken voor een krachtige cyclus van zelfliefde, waarin de criticus uiteindelijk niet meer als vijand, maar als vriend gezien wordt, die je helpt om jezelf beter te begrijpen en je volle potentie te ontdekken. Het gaat niet om het elimineren van deze stem, maar om het creëren van ruimte voor andere, vriendelijkere stemmen in je leven – zoals die van zelfcompassie, acceptatie en liefde.
Praktische Tips om de Innerlijke Criticus te Bevrienden
Wil je ook leren omgaan met je innerlijke criticus? Hier zijn enkele tips die je kunt proberen:
- Oefen compassie: Vraag jezelf af: “Wat zou ik tegen een goede vriend zeggen in deze situatie?” Vaak geven we onszelf veel hardere kritiek dan we anderen zouden geven.
- Adem bewust: Focus op lange, rustige uitademingen. Dit helpt om je zenuwstelsel te kalmeren en je uit de spiralen van negatieve gedachten te trekken. Een techniek die goed kan helpen is de 7-4-8 Ademhaling. Adem rustig in door je neus (7 tellen). Houd je adem vast (4 tellen). Adem langzaam uit door je mond (8 tellen). Herhaal dit 4-8 rondes om te ontspannen en tot rust te komen.
- Gebruik aanraking: Plaats een hand op je hart of buik om verbinding te maken met jezelf. Dit kan je helpen om je hart te openen voor liefde en compassie.
En andere een simpele oefening die je thuis al kunt uitproberen: tijdens het inademen adem je in wat goed en liefdevol is voor jezelf. Bij elke uitademing laat je de spanning en de negatieve gedachten los, en zeg je zachte woorden tegen jezelf zoals “Je mag er zijn.”
Dit proces helpt om jezelf te aarden, maar ook om jezelf zachtjes terug te brengen naar je centrum. Want uiteindelijk gaat het om het vinden van een balans tussen de innerlijke criticus en de compassievolle stem die je in jezelf wilt laten groeien.
Van Innerlijke Kritiek naar Innerlijke Kracht
Wil je jouw innerlijke criticus niet langer zien als een tegenstander, maar als een bondgenoot? In mijn Shiatsu- en Ademwerksessies begeleid ik je om die innerlijke stem te ontmoeten, te begrijpen en uiteindelijk te omarmen. Samen creëren we een veilige, warme ruimte waar je volledig mag zijn wie je bent – inclusief je kwetsbaarheden en kritische gedachten.
Door gerichte aanraking, bewust ademwerk en de uitnodiging om echt te voelen, begeleid ik je stap voor stap op jouw pad van transformatie en zelfcompassie. We werken aan het loslaten van spanning, het doorbreken van negatieve patronen en het ontdekken van jouw innerlijke kracht.
Wil je leren hoe je zachtheid kunt brengen naar jezelf, juist daar waar je streng bent? Boek een Shiatsu- of Ademwerksessie bij KIEM Praktijk. Samen onderzoeken we wat jij nodig hebt om dichter bij jezelf te komen en meer rust, balans en veerkracht te ervaren.
Ben je nog niet zeker of dit bij je past? Plan dan een vrijblijvende kennismaking. Tijdens dit gesprek bespreken we jouw behoeften en ontdek je of mijn aanpak aansluit bij jouw wensen.
Je transformatie start hier. Groei begint met contact – zelfs met die delen van jezelf die je misschien liever vermijdt. Laten we samen die eerste stap zetten naar meer mildheid en verbinding met jezelf.
Ik kijk ernaar uit om je te ontmoeten en je te begeleiden op jouw unieke reis.